Ιπποκράτης

Ολιστική θεραπευτική - Ιπποκράτης !!!

Δεν πρέπει ν' απασχολεί καθόλου το γιατρό η αμοιβή του, αλλά περισσότερο να φροντίζει για την καλή του φήμη.»Ο Ιπποκράτης ο Κώος (Κως 460 π.Χ. - Λάρισα 377 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας γιατρός και θεω ...

Ο Ιπποκράτης ο Κώος (Κως 460 π.Χ. - Λάρισα 377 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας γιατρός και θεωρείται η κορυφαία προσωπικότητα στην ιστορία της ιατρικής. Αναφέρεται ως ο πατέρας της σύγχρονης ιατρικής σε αναγνώριση της συνεισφοράς του στο πεδίο της ιατρικής επιστήμης ως ο ιδρυτής της Ιπποκρατικής Ιατρικής Σχολής. Η ευρύτερη και φαεινότερη ιατρική διάνοια, ο δημιουργός της επιστημονικής ιατρικής, ο πρώτος που ταξινόμησε συστηματικά την ιατρική και επιχείρησε μια μεθοδευμένη θεραπεία των νοσημάτων. Από τον πατέρα του ήταν 18ος έγγονος του Ασκληπιού. Ο Ιπποκράτης έζησε στην Ελλάδα κατά τον χρυσό αιώνα. Περιόδευσε, όπως λέγεται, στη Θεσσαλία, τη Θράκη, τη Θάσο, τη Σκυθία, πιθανώς δε και στη Μέση Αίγυπτο. Είναι ο πρώτος που θεμελίωσε την επιστημονική ιατρική όπως βεβαιώνει και ο Γαληνός. Τα έργα του είναι προϊόντα έξοχης παρατήρησης, εμπειρίας και σπάνιου ορθολογισμού. Ουσιαστικά αποτελούν το μεγαλύτερο σταθμό στην πορεία της Ελληνικής ιατρικής.

O Ιπποκράτης θεωρεί ότι τα πάντα προέρχονται από τα 4 στοιχεία, σε καθένα από τα οποία ανταποκρίνεται η ιδιότητα του ψυχρού, του ξηρού, του θερμού, του υγρού. Στα στερεά συστατικά του σώματος υπερισχύει το γαιώδες και στα υγρά το υδατώδες. Συνεκτική ουσία των πάντων είναι το πνεύμα, έμφυτο και θερμό στον άνθρωπο, που εδρεύει στην καρδιά. Θεμελιώδη υγρά του σώματος είναι το αίμα, το φλέγμα, η κίτρινη και η μαύρη χολή. Από την ισορροπία και την ανισορροπία τους εξαρτάται η υγεία ή η νόσος. Στο σώμα ενυπάρχει μια ιδιαίτερη ζωική δύναμη, η φύσις. Από αυτή τη δύναμη εξαρτάται η συντήρηση, η ανάπτυξη, αλλά και η θεραπεία του σώματος και η επαναφορά του από την παθολογική κατάσταση στη φυσιολογική. Αυτή είναι και η μεγαλοφυέστερη σύλληψη της διάνοιας του Ιπποκράτη, ο οποίος δικαιώνεται σήμερα από τις σύγχρονες απόψεις περί υγείας και ισορροπίας του βιο-ενεργειακού δυναμικού του οργανισμού. Άλλωστε ο Ιπποκράτης δεν εντοπίζει τη νόσο στα όργανα. Θεωρεί πως ο οργανισμός νοσεί ή θεραπεύεται ως σύνολο και έτσι ο ασθενής αντιμετωπίζεται με ένα τελείως διαφορετικό μάτι και προοπτική. Είναι δηλαδή γνήσιος ολιστικός θεραπευτής ο οποίος ξεχώρισε την ιατρική από τη θρησκεία και τη μαγεία. Στις θεωρητικές του αντιλήψεις είχε ως βάση τις επισταμένες παρατηρήσεις που έκανε πάνω στους ασθενείς. Υποστήριξε ότι οι ασθένειες οφείλονται σε παθολογικές διαταραχές, όπως επέρχονται στους χυμούς του σώματος. Διαπίστωσε πως, επί όσο διάστημα υπάρχει φυσιολογική σχέση ανάμεσα στα θεμελιώδη υγρά του σώματος, ο οργανισμός λειτουργεί κανονικά όντας υγιής ("ευκρασία"). Αντίθετα, στις περιπτώσεις που διαταράσσεται η ισορροπία, επέρχονται διαταραχές στη φυσιολογική λειτουργία. ο οργανισμός νοσεί ("δυσκρασία"). Διερευνούσε κάθε συνήθεια του ασθενή και ιδιαίτερα τις διαιτητικές του συνήθειες, καθώς και την ψυχική κατάσταση. Η Ιπποκρατική μεθοδολογία έχει τρεις θεμελιώδεις αρχές: την κλινική παρατήρηση, την εμπειρία και τον ορθολογισμό. Και στηρίζεται στη νοσολογική τριαδική αρχή: άρρωστος, αρρώστια και ιατρός. Για το σκοπό αυτό, ο Ιπποκράτης πίστευε ότι η ανάπαυση είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Παρακολουθούσε τις διάφορες επιδημίες που εμφανίζονταν στη διάρκεια κάθε έτους και έκανε σοβαρές παρατηρήσεις, που καταπλήσσουν σήμερα τους γιατρούς που τις μελετούν. 

Έργο:

Τα έργα που αποτελούν την Ιπποκράτειο Συλλογή είναι 59 στον αριθμό, γράφτηκαν στην ιωνική διάλεκτο και είναι τα αρχαιότερα μνημεία ακριβούς επιστημονικής ιατρικής. Χωρίζονται σε τομείς. 

Γενικής φύσης είναι: 

• Ο Όρκος, 
• ο Νόμος, 
• Περί Αρχαίας Ιατρικής, 
• Περί Ιατρού, 
• Περί Τέχνης, 
• Περί Ευσχημοσύνης, 
• Παραγγελίαι,
• Αφορισμοί. 

Ανατομικά και φυσιολογικά είναι τα: 

• Περί Ανατομής, 
• Περί Καρδίας, 
• Περί Σαρκών, 
• Περί Αδένων, 
• Περί Οστέων Φύσεως, 
• Περί Γονής, 
• Περί Φύσεως Παιδίου, 
• Διαιτητικά, 
• Περί Τροφής, 
• Περί Διαίτης, 
• Περί Διαίτης Υγιεινής. 

Γενικής παθολογίας είναι τα: 

• Περί Αέρων, Υδάτων και Τόπων, 
• Περί Χυμών, 
• Περί Κρίσεων, 
• Περί Κρισίμων, 
• Περί Εβδομάδων, 
• Περί Φυσών. 

Στην προγνωστική ιατρική ανήκουν τα: 

• Προγνωστικόν, 
• Προρρητικόν,
• Κωακαί Προγνώσεις. 

Στην ειδική νοσολογία τα: 

• Περί Επιδημιών, 
• Περί Παθών, 
• Περί Νόσων,
• Περί των Εντός Παθών, 
• Περί της Ιερής Νόσου,
• Περί Τύπων των κατ’ άνθρωπον.

 Στη Θεραπευτική ανήκουν τα: 

• Περί Διαίτης Οξέων,
• Περί Υγρών Χρήσιος. 

Στη χειρουργική ανήκουν τα: 

• Κατ’ Ιατρείον, 
• Περί Ελκών, 
• Περί Αιμοροϊδων, 
• Περί Συρίγγων, 
• Περί των εν τη Κεφαλή Τραυμάτων,
• Περί Αγμών, 
• Περί Άρθρων. Μολχικός. 

Στην οφθαλμολογία ανήκει το Περί Όψεως.

Στη μαιευτική και τη γυναικολογία τα: 

• Περί Παρθενίων, 
• Περί Γυναικείας Φύσεως, 
• Περί Γυναικείων Α’, Β’, 
• Περί Αφόρων, 
• Περί Επικυήσεως, 
• Περί Επταμήνου και Οκταμήνου, 
• Περί Εγκατατομής Εμβρύου. 

Related Posts

· 

· 

Tα 147 βότανα του Iπποκράτη για πολλές γυναικείες παθήσεις ΘEΣΣAΛONIKH. Eκατόν σαράντα επτά φυτικές δρόγες, (μεταξύ αυτών ρίγανη, μάραθο, κύμινο, δάφνη, γλυκάνισο, σαφράνι, γλυκόριζα, υπερικό), χρησιμοποιούσε ο «Πατέρας της Iατρικής» για να θεραπεύει γυναικείες παθήσεις. H δραστικότητα δεκάδων φυτών (που και σήμερα έχουν ευρύ φάσμα χρήσης) περιγράφεται από τον Iπποκράτη στα συγγράμματά του «Περί γυναικείων», τίτλος που αποτελεί και τον τίτλο της πρόσφατης έκδοσης της Πανελλήνιας Eταιρείας Iστορίας της Iατρικής με αφορμή συνέδριό της στη Θεσσαλονίκη. Eρευνητές Στην έκδοση αυτή διάφοροι σύχρονοι ερευνητές –όχι μόνο γιατροί αλλά και ιστορικοί, φιλόλογοι, φαρμακοποιοί- παρουσιάζουν εργασίες για την «Mαιευτική και Γυναικολογία, από την αρχαιότητα έως σήμερα» αλλά ο Iπποκράτης και οι αρχαίοι Eλληνες γιατροί όπως σημείωσε ο ομότιμος καθηγητής Mαιευτικής-Γυναικολογίας του AΠΘ κ. Mανταλενάκης, εξακολουθούν να μας εντυπωσιάζουν. O Iπποκράτης, όπως σημειώνει στην εργασία του ο κ. Aλ. Kλειδαράς, χρησιμοποιούσε τα βότανα αυτά για την παρασκευή φαρμάκων ως κολπικά υπόθετα, ως καταπλάσματα, για υποκαπνισμούς, ενέματα, αλοιφές, αφεψήματα κ.α. κι αντιμετώπιζε φλεγμονές των γεννητικών οργάνων, θεράπευε μητρορραγίες, καταπράυνε τους πόνους των ασθενών του. Kατά της στειρότητας Aλλα απ’ αυτά τα συνιστούσε ως εμμηναγωγά, για την αποβολή νεκρού εμβρύου ακόμη και για την αντιμετώπιση της στειρότητας. Για την προμήθεια των φυτικών δρογών συνεργαζόταν με βοτανολόγους, οι οποίοι ονομάζονταν «ριζοτόμοι» και στην εποχή του θεωρούσε ως άριστο ριζοτόμο κάποιον «Kρατεύα» απ’ τον οποίο προμηθευόταν βότανα. O Iπποκράτης ασχολήθηκε επισταμένως με τη Mαιευτική και τη Γυναικολογία. Eκανε αρκετά ακριβή ανατομική περιγραφή των γεννητικών οργάνων της γυναίκας, διέκρινε τις ανδρικές από τις γυναικείες ασθένειες και κατηγορούσε τους γιατρούς εκείνους που ακολουθούσαν και στις δύο περιπτώσεις την ίδια θεραπευτική αγωγή. Σύμφωνα με τον κ. Kλειδαρά, «ο Iπποκράτης σταθμίζοντας τα οφέλη και τους κινδύνους από τις παρενέργειες των φαρμάκων εφιστούσε την προσοχή των γιατρών στη χρήση τους και καταδίκαζε την πολυφαρμακία». Oνοματολογία Oι 147 φυτικές δρόγες που υπήρξαν το βασικό μέσο της θεραπευτικής του Iπποκράτη είναι κατ’ αλφαβητική σειρά οι εξής: Aβρότονο, αγριοκυδωνιά (ως εμμηναγωγό, παυσίπονο της μήτρας και για υποκαπνισμούς), αγριελιά (για πλύσεις γεννητικών οργάνων), αγριοσέλινο (ως εμμηναγωγό για την αποβολή του πλακούντα ή του νεκρού εμβρύου), αγριόσυκα (για περιπτώσεις φλεγμονής της μήτρας), αίρα η μεθυστική, ακακία η αιγυπτιακή, αμύγδαλα πικρά, άμωμο, ανεμοκλάδι, ανεμώνη, άνηθο το βαρύοσμον, άνθεμο χλωρό, άνθος αμπέλου (ως αντισηπτικό τραυμάτων), αντράκλα, απήγανος, άρκευθος, αρμυρίκη, άρο, αρτεμισία. Bάκκαρη, βατόμουρα κατά της αιμορραγίας, βατράχιο, βελανίδι, βλίτο, βοάνθεμο, βουκέρας, βούπρηστη, βούρλο, βρουβί, βρύα θαλασσινά, βρυωνία, βρυωνία λευκή. Γαϊδουράγκαθο, γαλατσίδα, γερούλι, γλυκάνισος (ως κολπικό υπόθετο), γλυκόριζα. Δαύκος, δάφνη, δενδρολίβανο, δίκταμο, δρακόντιο, δρυοπτερίδα. Eλένιο, ελιά, ελλέβορος, έρπυλος, ευάνθεμο. Θαψία, θλάσπη. Iππομάραθο, ιπποσέλινο, ίρις, ιτιά. Kαλάμι αρωματικό, καλαμίνθη, κανέλα, κάρδαμο, καρύδι, κασσία, κέδρος, κικίδα, κίστος, κισσός, κνήκος, κολοκυθιά, κόμμι, κόνυζα, κουφοξυλιά, κρήθμο, κρινάνθεμο, κυδώνι, κυκλάμινο, κύμινο, κυνόροδα, κύπειρος, κώνειο. Λεύκα, λιβάνι, λινάρι, λούπινα, λυγαριά, λωτός. Mάννα, μαγκούτα, μαντζουράνα, μάραθο, μελάνθιο, μελιά, μίσυ, μολόχα, μουριά, μύρτο. Nάρδος. Oλοκωνίτιδα, οποβάλσαμο. Παιονία, παλουριά, πάνακες, παπαρούνα, παρθένιο, πευκέδανο, πικρόριζα, πόλιο, πολύκαρπο, πολύκνημο, πολυτρίχι, πράσιο, πράσο, πρόμαλο. Pίγανη, ρίζα λευκή, ριζάρι, ρόβη, ροδιά. Σαπουνόχορτο, σαφράνι, σέσελι, σίναβρο, σίσαρο, σκαρόχορτο, σκόρδο, σκυλλόβρουβα, σμύρνα, σπανάκι άγριο, σπαράγγι (ως συλληπτικό), σπόρος στρογγυλός, σταυροβότανο, σταφυλίνος, σχίνος, σχοίνος. Tηλέφειο, τράγιο, τριβόλι. Yπερικό, υποκυστίδα, ύσσωπος. Φασκομηλιά, φιδόχορτο, φιλίστιο, φλισκούνι, φλόμος. Xαλβάνη, χρυσόξυλο. Ψωρίαση ελιάς.

Tα 140 βότανα του Iπποκράτη

Εχρησιμοποιούντο για την παρασκευή φαρμάκων

Pίγανη, μάραθο, κύμινο, δάφνη, γλυκάνισο και περίπου 140 άλλα βότανα είχε στο «φαρμακείο» του ο Iπποκράτης για να παρασκευάζει αλοιφές, καταπλάσματα και αφεψήματα και να θεραπεύει διάφορες γυναικολογικές παθήσεις. Σε έκδοση της Πανελλήνιας Eταιρείας Iστορίας της Iατρικής, που βασίζεται στα ιπποκράτεια συγγράματα «Περί Γυναικείων» καταγράφονται οι φυτικές δρόγες και περιγράφεται η εφαρμογή τους σε περιπτώσεις φλεγμονών και μητρορραγιών, για την αντιμετώπιση της στειρότητας ή ακόμη και για την αποβολή νεκρών εμβρύων.

Αιγυπτιακοί πάπυροι 17.000 ετών αποκαλύπτουν ότι το σκόρδο και άλλα βότανα ήταν γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες εδώ και 4.000 χρόνια. Για την αντιμετώπιση των διάφορων παθήσεων οι ομηρικοί γιατροί χρησιμοποιούσαν φάρμακα που τους πρόσφεραν τα προϊόντα της γης. Ο Ασκληπιός υποδείκνυε εμπειρικά φάρμακα και επιθέματα με βότανα για εξωτερική χρήση. Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε κυρίως φυτικά αλλά και ζωικά φάρμακα. Γενικά οι γιατροί που παρακολουθούσαν την ιατρική του Ιπποκράτη θεωρούσαν ότι: «αγαθόν φάρμακον το μηδέν φέρειν φάρμακο». Δηλαδή, «το καλύτερο φάρμακο είναι κανένα φάρμακο». Όπως η πρακτική ιατρική προηγήθηκε της επιστημονικής ιατρικής, έτσι και η εμπειρική φαρμακολογία προηγήθηκε της επιστημονικής.
Βότανα και θεραπείες
Η φύση αποτελεί το μεγαλύτερο φαρμακείο. Η χλωρίδα κρύβει τα μυστικά της πιο λαμπρής ομορφιάς και υγείας, προτείνοντας για κάθε πρόβλημα την άριστη δυνατή λύση…
Το μυστικό της υγείας και της ομορφιάς βρίσκεται καλά κρυμμένο στα βότανα, τα αυτοφυή δηλαδή φυτά και ιδίως αυτά που φυτρώνουν στους καλλιεργημένους αγρούς και χρησιμοποιούνται σαν φάρμακα για τις διάφορες παθήσεις. Στην ελληνική φύση ευδοκιμούν πλήθος βοτανών που, άλλα με την υπέροχη γεύση και άλλα με το άρωμά τους, μας χαρίζουν ωφέλεια και μας φτιάχνουν τη διάθεση.
Ας γνωριστούμε με τα πιο ωφέλιμα
Τίλιο ή Φιλύρα
Καλλωπιστικό φυτό με μυρωδάτα φύλλα και άνθη με διουρητικές, αντισπασμωδικές, μαλακτικές, καταπραϋντικές, και εφιδρωτικές ιδιότητες. Το ξύλο της φλαμουριάς, χρησιμοποιείται κατά των ρευματισμών και των αρθριτικών. Ακόμα, το τίλιο προτείνεται κατά της αρτηριοσκλήρωσης, καθώς έχει την ιδιότητα να χαλαρώνει τα αιμοφόρα αγγεία και να επουλώνει τα αγγειακά τοιχώματα, κατά τις ισχιαλγίας, του τετάνου και των φακίδων.
Μολόχα
Η μολόχα ή αμπελόχα ήταν γνωστή στους Αρχαίους από τους οποίους χρησιμοποιούνταν τόσο ως φαρμακευτικό όσο και ως λαχανικό.
Ο Πλίνιος (77 π.Χ.) λέει για τη μολόχα ότι «όποιος καταπίνει κάθε μέρα μισό κύπελλο από το χυμό της, θα έχει ανοσία σε όλες τις νόσους»…
Η χρήση της μολόχας στην παρασκευή φαρμακευτικών σκευασμάτων είναι γνωστή, χάρη στης καταπραϋντικές και μαλακτικές ιδιότητες του φυτού. Είναι διουρητική, ανακουφίζει και θεραπεύει το βήχα, το έλκος του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου.
Δυόσμος (Menta viridis)
Ο δυόσμος απαντάται αυτοφυής σε υγρούς, ορεινούς τόπους αλλά πολλές φορές καλλιεργείται σε κήπους ή γλάστρες για να χρησιμοποιηθεί στη μαγειρική σαν καρύκευμα.
Όλα τα μέρη του φυτού θεωρούνται φαρμακευτικά και ιδιαίτερα τα φύλλα, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των δερματικών παθήσεων. Θεωρείται φυτό αντισπασμωδικό, χωνευτικό και καταπραϋντικό. Συνιστάται ακόμη σε περιπτώσεις ρευματισμών και τετάνου.
Τσάι του βουνού
Το γνωστό τσάι του βουνού απαντάται σε όλα τα ελληνικά βουνά αλλά και σε χέρσους τόπους. Είναι πολύ διαδομένο και δημοφιλές ρόφημα στην Ελλάδα και απαντά σε αρκετά τοπικά είδη, όπως το τσάι του Παρνασσού ή τσάι του Βελουχιού, της Πελοποννήσου, του Αγίου Ορους και του Αιγαίου.
Ήδη από την αρχαιότητα ο Διοσκουρίδης το χρησιμοποιούσε ως θεραπευτικό των πληγών και πιστεύεται ότι είναι ευεργετικό για τα αιμοφόρα αγγεία της καρδιάς.
Το τσάι του βουνού έχει πεπτικές, θερμαντικές, τονωτικές και αποτοξινωτικές ιδιότητες. Συνιστάται κατά των κρυολογημάτων, των ασθενειών του αναπνευστικού συστήματος και του ουροποιητικού συστήματος. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες βοηθούν ακόμη στην καταπολέμηση των παθήσεων των τριχοειδών αγγείων και της καρδιάς, χάρη στις λεγόμενες φλαβονοειδείς ουσίες που περιέχει. Τέλος, το αφέψημα με λεμόνι και μέλι είναι αντισηπτικό και μαλακώνει το λαιμό.
Βασιλικός=Ocimum basilicum
Ο γνωστός σε όλους μας βασιλικός (Ώκιμον το βασιλικόν) είναι αρωματικό φυτό των τροπικών χωρών. Είναι γνωστό από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, όπως αναφέρει ο Διοσκουρίδης. Περιλαμβάνει πολλά είδη κάποια από τα οποία καλλιεργούνται μόνο στην Ελλάδα. Και αυτά είναι ο βασιλικός ο πλατύφυλλος, ο κατσαρός, ο μεγαλόφυλλος και ο μελανόφυλλος.
Αν και οι περισσότεροι από μας γνωρίζουμε το βασιλικό ως καλλωπιστικό φυτό, έχει τέτοιες ιδιότητες που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για αφέψημα αλλά και για αιθέριο έλαιο με σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες. Οι πιο γνωστές είναι οι εξής: βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος, βοηθά τους πονοκεφάλους, είναι ιδανικό για προβλήματα μνήμης και τέλος βελτιώνει τις ρυτίδες.
Δενδρολίβανο= Rosmarinus officinalis
Ο Ροσμαρίνος ο φαρμακευτής. Το τσάι του δενδρολίβανου είναι κατά της λιποθυμίας και κατά των ζαλάδων. Σε συνδυασμό μάλιστα με κρασί είναι κατά της αϋπνίας. Θεωρείται ότι καθαρίζει το αίμα και είναι ευεργετικό στα προβλήματα αναπνοής και του άσθματος. Είναι επίσης στομαχικό, τονωτικό, αντισηπτικό και αντιρρευματικό. Με πλύσεις ή μπάνια είναι ευεργετικό του δέρματος.
Είδος κοινό της ελληνικής χλωρίδας, γνωστό επίσης ως λασμαρί, δυσομαρίνι και λιβανόδεντρο. Συναντάται στην αρχαία ιατρική υπό μορφή παρασκευάσματος εναντίον του τετάνου, οι δε σπόροι του για τη θεραπεία της παράλυσης.
Σαν φαρμακευτικό φυτό έχει ιδιότητες τονωτικές και αντισηπτικές. Αποτελεί ιδανική πρόταση για την καταπολέμηση της αναιμίας, της αϋπνίας και των ζαλάδων. Είναι επίσης εξαιρετικά χρήσιμο για την αύξηση της προσοχής, γιατί βελτιώνει την αιμάτωση του εγκεφάλου. Στις μέρες μας μελετάται επίσης η συμβολή του στην καταπολέμηση της νόσου του Αλτσχάιμερ αλλά και του διαβήτη.
Ως καλλυντικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μορφή ατμού για βαθύ καθαρισμό του προσώπου και ενίσχυση του δέρματος. Η κομπρέσα από δεντρολίβανο βοηθά τα πρησμένα μάτια, ενώ συνιστάται και για τα λιπαρά μαλλιά, καθώς χαρίζει λάμψη, βελτιώνει το σκούρο χρώμα τους και δρα κατά της πιτυρίδας. Για το σώμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αναζωογονητικό έγχυμα στο μπάνιο, καθώς και για δροσιστικά και αποσμητικά ποδόλουτρα. Εξωτερικά, ως λοσιόν βοηθά ακόμη στην ανάπτυξη των μαλλιών και σταματά την τριχόπτωση ενώ από τα φύλλα και τα άνθη του παράγεται αιθέριο έλαιο χρήσιμο στη φαρμακευτική, την αρωματοποιία και τη σαπωνοποιία.
Δίκταμνο= Origanum dictamnus
Ορίγανον ο δίκταμνος ή Αμάρακος ο δίκταμνος. Το γνωστό δίκταμνο της Κρήτης που είναι γνωστό και με τα δημώδη ονόματα δίκταμος, δίταμος, έρωντας, αδίχταμος, στοματόχορτο, σταματόχορτο, μαλλιαρό. Πολλά ονόματα, πολλές ιδιότητες. Το δίκταμνο είναι εξαιρετικό ρόφημα, ιδιαίτερα γνωστό για τις αρωματικές αλλά και τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Θεωρείται αντισπασμωδικό και τονωτικό. Στην Κρήτη το ονομάζουν και επουλωτικό των θεών, λόγω της επουλωτικής του δράσης.
Φρύγανο ενδημικό της Κρήτης με φαρμακευτικές ιδιότητες γνωστές ήδη από την αρχαιότητα. Χρησιμοποιείται ως φάρμακο με τη μορφή συνήθως του αφεψήματος. Χρησιμοποιείται σαν αντισπασμωδικό, τονωτικό, αντιδιαβητικό και επουλωτικό των πληγών (περιγράφεται έτσι ήδη από την εποχή του Θεόφραστου).
Ευκάλυπτος=Eucalyptus
Το δένδρο αυτό κατάγεται από την Αυστραλία και ήρθε στην Ευρώπη στις αρχές του 19ου αιώνα. Στην Ελλάδα το πρώτο δένδρο φυτεύτηκε στο βοτανικό κήπο Αθηνών το 1864 και στη συνέχεια διαδόθηκε σε όλο το κράτος λόγω των εξυγιαντικών του ιδιοτήτων. Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται για την παρασκευή αφεψήματος με αντιπυρετικές ιδιότητες αλλά και για αρωματικά λουτρά. Η χρήση του, είτε ως αφεψήματος είτε ως αιθέριου ελαίου, είναι κυρίως αντισηπτική, μικροβιοκτόνα, απολυμαντική και βοηθητική για το αναπνευστικό σύστημα.
Θυμάρι= Thymus vulgaris
Θύμος ο κοινός. Η μυρωδιά του μας συντροφεύει συχνά στις εκδρομικές μας εξερευνήσεις ,αλλά λίγοι από μας γνωρίζουμε πως το θυμάρι είναι τονωτικό και γενικότερα δυναμωτικό. Χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό, απολυμαντικό, κατευναστικό στη βρογχίτιδα και στον ισχυρό βήχα. Είναι εξαιρετικό σε περιπτώσεις πονόδοντου.
Βακτηριοκτόνο, τονωτικό. Βοηθητικό για αναπνευστικά προβλήματα και σε περιπτώσεις γρίπης.
Λεβάντα= Lavandula vera
Το αρωματικό αυτό φυτό είναι κατά του άτακτου βήχα, του άσθματος, του κοκκίτη, της γρίπης και της λαρυγγίτιδας. Η λεβάντα καταπραΰνει τους νευρόπονους του στομάχου και ηρεμεί το νευρικό σύστημα, γιατί δρα ως χαλαρωτικό. Είναι ιδανικό για τις αϋπνίες και το στρες. Βοηθά τις ημικρανίες και τους πονοκεφάλους. Εκτός από αφέψημα χρησιμοποιείται πάρα πολύ και ως αιθέριο έλαιο.
Λουίζα= Aloizia
Η λουίζα ή αλλιώς λεμονόχορτο είναι γνωστή κυρίως λόγω της χαρακτηριστικής μυρωδιάς λεμονιού που έχει. Αν και το φυτό κατάγεται από την Αμερική, έχει πλήρως εγκλιματιστεί στη χώρα μας. Το αφέψημά του έχει μια πολύ ευχάριστη γεύση και είναι πολύ υγιεινό. Θεωρείται βοηθητικό του αδυνατίσματος, αντιπυρετικό, στομαχικό, τονωτικό αλλά και καταπραϋντικό.
Μαντζουράνα= Οriganum majorana
Το επιστημονικό του όνομα είναι origanum majorana και η καταγωγή του προέρχεται από την Ανατολή και τις μεσογειακές χώρες. Είναι αυτοφυές και το βρίσκουμε κυρίως στα ψηλά οροπέδια.
Για τις θεραπευτικές του ιδιότητες ήταν γνωστό και στους αρχαίους Έλληνες και μάλιστα αναφέρεται από τον Θεόφραστο με το όνομα «αμάρακος ο αείφυλλος» και από τον Διοσκουρίδη ως «σάμψυχο».
Χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική.
Είναι πολύ καλό αναλγητικό σε μυϊκούς πόνους, διαστρέμματα, στραμπουλήγματα και νευραλγίες. Θεωρείται επίσης έξοχο αντίδοτο στα μικρόβια του τυφοειδούς πυρετού.
Μέντα= menta piperata
Η menta piperata είναι η γνωστή σε όλους μας μέντα ή αγριοδύοσμος. Τη συναντάμε σχεδόν παντού εκτός από τις τροπικές χώρες. Στην αρχαιότητα ήταν σε ευρεία χρήση αλλά δεν της αποδίδονταν πάντα οι ίδιες θεραπευτικές ιδιότητες. Ο Ιπποκράτης δεν θεωρούσε ότι έχει καταπραϋντικές ικανότητες, ενώ αντίθετα ο Γαληνός τη συνιστούσε για αυτήν ακριβώς την ιδιότητά της, όπως άλλωστε και ο Πλίνιος, ο οποίος μάλιστα πίστευε ότι είναι και αναισθητικό. Χρησιμοποιείται στη μαγειρική ως καρύκευμα. Ως αφέψημα ή ως αιθέριο έλαιο είναι καταπληκτικό αναλγητικό, κατά της αϋπνίας και βοηθητικό σε πονοκεφάλους.
Η μέντα καλλιεργείται τόσο για τις αρωματικές όσο και για τις φαρμακευτικές της ιδιότητες. Ενδείκνυεται για στομαχικές παθήσεις, χωνευτικές δυσλειτουργίες και ελαττώνει το αίσθημα της ναυτίας. Υποβοηθά την εφίδρωση σε περιπτώσεις πυρετού και γρίπης. Η χορήγηση μέντας σε αρκετά υψηλές δόσεις λειτουργεί ως αναλγητικό και ηρεμιστικό. Είναι επίσης δροσιστική και έτσι αποτελεί ιδανική λύση για τα δερματικά προβλήματα, τον πυρετό, τον πονοκέφαλο και την ημικρανία, ενώ έχει αντιβακτηριακές ικανότητες και βοηθά στην καταπολέμηση των λοιμώξεων, ιδίως της λαρυγγίτιδας.
Σαμπούκος = Sambucus migra
Ο σαμπούκος είναι φυτό πολύ γνωστό στη λαϊκή θεραπευτική. Ενδείκνυται για κρυολογήματα, πνευμονίες και στηθάγχη. Είναι ευεργετικό για πλύσιμο των ματιών αλλά και κατά των πόνων των δοντιών. Περιέχει πολλές βιταμίνες και είναι καθαρτικό του αίματος. Τα μπάνια με σαμπούκο μαλακώνουν το δέρμα, ενώ βοηθά στη μείωση των φακίδων και των ρυτίδων.
Ταραξάκο= Taraxacum officinale
Το ταραξάκο ή αλλιώς δόντι του λιονταριού είναι ένα πολύ γνωστό φυτό, παρ” όλο που η ονομασία του πιθανόν να σας ξενίζει.
Το συναντάμε σε όλη την Ελλάδα σε ακαλλιέργητες εκτάσεις, σε λιβάδια αλλά και στους δρόμους. Το φυτό αυτό έχει εξαιρετικές ιδιότητες: είναι διουρητικό, υπακτικό, αντισκορβουτικό, στομαχικό, τονωτικό αλλά κυρίως καθαριστικό του αίματος. Θεωρείται ιδανικό για τις χρόνιες δερματικές παθήσεις και κατά της χοληστερίνης του αίματος. Από νεότερες έρευνες βρέθηκε ότι περιέχει μεγάλη ποσότητα βιταμίνης Α και ωφέλιμα για τον οργανισμό άλατα, όπως το φώσφορο και το μαγγάνιο. Μάλιστα η περιεκτικότητά του σε σίδηρο είναι μεγαλύτερη από αυτήν του σπανακιού.
Τσουκνίδα = Urtica dioica
Ούρτικα η δίοικος. Αυτό το παρεξηγημένο φυτό, ίσως λόγω του τσουξίματος που προκαλεί με την αφή, είναι γεμάτο με πολύτιμες ιδιότητες. Είναι αντισπασμωδικό σε περιπτώσεις ρευματισμών και ισχιαλγίας. Είναι ευεργετικό για το αίμα λόγω των πλούσιων συστατικών του, του σιδήρου, του ασβεστίου, του καλίου του νάτριου κ.λπ. Είναι κατά της αναιμίας, των ρευματισμών και της παχυσαρκίας.
Το φυτό αυτό είναι γνωστό κυρίως για τον έντονο ερεθισμό που προκαλεί στο δέρμα μόλις την αγγίξει.
Οι τσουκνίδες φυτρώνουν παντού σε χέρσους τόπους. Οι τρυφερές τσουκνίδες είναι πολύ ωφέλιμες παρασκευασμένες σε πίτα: Τσουκνίδες ωμές μπαίνουν ανάμεσα στα φύλλα, αφού προηγουμένως συμπιεστούν. Η πίτα αυτή (στεγνόπιτα) αποτελεί ταυτόχρονα φαγητό και φάρμακο, καθώς συντελεί στην αποτοξίνωση του οργανισμού. Είναι εξάλλου γνωστό πως στην περίοδο της κατοχής αυτή η πίτα είχε βοηθήσει πολλές φτωχές οικογένειες να επιβιώσουν.
Οι τσουκνίδες είναι ωφέλιμες σε αυτούς που πάσχουν από οξεία και χρόνια νεφρίτιδα. Συνιστάται στους άρρωστους να πίνουν δυο – τρία ποτήρια ζωμό τσουκνίδας, ανάμεικτο με χυμό λεμονιού ημερησίως.
Εξαιρετικά ωφέλιμο είναι το αφέψημά της γαι όσους πάσχουν από ίκτερο, παθήσεις της χολής, έλκος του στομάχου, βρογχικές παθήσεις και χρόνιες διάρροιες. Η δυσκοιλιότητα υποχωρεί λίγες μέρες με την εφαρμογή της θεραπείας ενω εξίσου εξαιρετικά αποτελέσματα σημειώνονται και σε ασθενείς με διαβήτη και αρθρίτιδα.
Ο χυμός της τσουκνίδας φημίζεται για τις αντιαναιμικές τους ιδιότητες.
Ως καλλυντικό συνιστάται μάσκα προσώπου για βαθύ καθαρισμό κανονικού δέρματος. Ακόμη ο ατμός της χρησιμοποιείται για βαθύ καθαρισμό του προσώπου.
Είναι, ακόμη ιδανική για κανονικά μαλλιά, στα οποία δίνει λάμψη και βελτιώνει την ανάπτυξή τους. Χρησιμοποιείστε το αφέψημα της τσουκνίδας στο ξέπλυμα των μαλλιών εναντίον της πιτυρίδας, της τριχόπτωσης και ως τονωτικό.
Φασκόμηλο= Salvia officanalis
Σάλβια η φαρμακευτική ή αλλιώς φασκομηλιά ή αλιφασκιά. Το βρίσκουμε σχεδόν σε όλα τα βουνά και οροπέδια της Ελλάδας. Μάλιστα πολλοί το θεωρούν το ίδιο με το τσάι του βουνού, αλλά το λάθος είναι μεγάλο και σημαντικό, διότι οι ιδιότητές τους διαφέρουν, όπως άλλωστε και η γεύση τους. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες είναι εξαιρετικές.
Είναι ιδιαίτερα τονωτικό λόγω της τανίνης που περιέχει. Είναι καλό φάρμακο κατά της ατονίας του στομάχου και των εντέρων αλλά και απολυμαντικό και αποχρεμπτικό σε περίπτωση κρυολογημάτων. Θεωρείται τονωτικό της μνήμης και καταπολεμά τη νωθρότητα. Το φασκόμηλο είναι ευεργετικό στα μαλλιά και στυπτικό με μάσκα στο πρόσωπο.
Στην Ελλάδα συναντάται σε πάνω από είκοσι τρία είδη. Ονομάζεται επίσης ελελίφασκος και αλισφακιά. Το φασκόμηλο ήταν γνωστό και στην αρχαιότητα και το αναφέρουν αρχαίοι συγγραφείς, οι οποίοι το εκθείαζαν ιδιαιτέρως. Σαν αφέψημα θεωρείται ανώτερο και από το ευρωπαϊκό τσάι.
Από τα φύλλα της φασκομηλιάς εξάγονται πολλά αιθέρια έλαια και ρητίνες, μετά από γήρανση δίνουν αφέψημα, το φασκόμηλο, που είναι τονωτικό καταπραϋντικό για το στομάχι, μαλακτικό του λαιμού και διουρητικό. Βοηθά ακόμη στην καταπολέμηση της ακμής, του κρυολογήματος, των καψιμάτων και των τραυμάτων, του πονοκέφαλου και της ημικρανίας. Χρησιμοποιούμενο εξωτερικά βοηθά για τη θεραπεία των κεντρισμάτων των εντόμων.
Όμως, το φασκόμηλο, όπως και τα περισσότερα βότανα, δεν έχει μόνο αβλαβείς ιδιότητες. Έτσι λοιπόν, πρέπει να αποφεύγεται από επιληπτικά άτομα, δεδομένου ότι περιέχει θυϊόνη, η οποία μπορεί να πυροδοτήσει κρίσεις επιληψίας, όπως επίσης και από γυναίκες που βρίσκονται σε περίοδο εγκυμοσύνης. Οι μικρές, όμως ποσότητες που χρησιμοποιούνται στη μαγειρική είναι εντελώς ακίνδυνες.
Χαμομήλι= Matricaria chamomilla
Ματρικάρια η χαμομίλλα. Το γνωστό σε όλους μας χαμομήλι έχει πάρα πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες και μάλιστα με άμεσα αποτελέσματα. Η φύση μάλιστα το ευνόησε ιδιαίτερα στην ανάπτυξή του και στον πολλαπλασιασμό του, δίνοντάς του λιτότητα στις βλαστικές του απαιτήσεις. Έτσι το βρίσκουμε σχεδόν παντού. Το ρόφημά του μπορεί κανείς να το χρησιμοποιεί συνεχώς, χωρίς επιβλαβή επίδραση σε αντίθεση από άλλα φυτά που πρέπει να καταναλώνονται με σύνεση.
Το χαμομήλι είναι αντισπασμωδικό, στομαχικό, απολυμαντικό, κατά του κρυολογήματος, κατά των κολικών, κατά των ρευματισμών. Είναι επίσης τονωτικό, χωνευτικό, κατά της κράμπας του στομάχου, κατά της ανορεξίας.
Είναι αντισηπτικό, καταπραϋντικό, ηρεμιστικό, αντιαλλεργικό, βοηθά στην επούλωση πληγών και στις μολύνσεις.
Χρησιμοποιείται ως έγχυμα αλλά και ως αιθέριο έλαιο, χωρίς να παραλείπουμε τη χρήση του στη φαρμακολογία και την κοσμετολογία.
Τα άνθη του χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική και την αρωματοποιία, καθώς και ως αφέψημα που έχει πολύτιμες καταπραϋντικές ιδιότητες και αβλαβείς λιποδιαλυτικές ουσίες κατά της παχυσαρκίας και θεραπευτικές των φλογώσεων του δέρματος.
Συνιστάται για την ομορφιά του προσώπου, για τα μαλλιά, τα μάτια και γενικά για όλο το σώμα. Χρησιμοποιείται ακόμα στην ομοιοπαθητική, ενώ τα δισκία χαμόμηλου ή το αραιωμένο βάμμα μπορούν να βοηθήσουν τα μωρά που βγάζουν δόντια ή έχουν κολικούς. Το γνήσιο έλαιο χαμομηλιού είναι πολύ ακριβό και έχει βαθύ μπλε χρώμα. Το χαμομήλι έχει επίσης ονομαστεί «γιατρός των φυτών», γιατί τα ασθενικά φυτά του κήπου δυναμώνουν όταν φυτεύεται γύρω τους χαμομήλι.

Περίπου 237 είδη φυτών μνημονεύονται στα γραπτά του Ιπποκράτη

Διακόσια πενήντα τέσσερα φυτά και βότανα που χρησιμοποιούσε ο πατέρας της Ιατρικής πριν από δυόμισι χιλιάδες χρόνια για θεραπευτικούς και κοσμητικούς σκοπούς βρίσκουν τη θέση τους στον "κήπο του Ιπποκράτη", που ζωντανεύει στη γενέτειρά του.

Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ της εφημερίδας "Τα Νέα", τη μελέτη του έργου έχουν αναλάβει από το 2006 δύο Γερμανοί αρχιτέκτονες στο φυσικό περιβάλλοντα χώρο του Διεθνούς Ιπποκράτειου Ιδρύματος, στην Κω, με πρωτοβουλία του Ιδρύματος, τη Κερδοσκοπικών εταιριών και με τη συμπαράσταση της Νομαρχίας Δωδεκανήσου και του Δήμου Κω.

Μέχρι στιγμής έχουν φυτευτεί 158 φυτά από το σύνολο των 254, ενώ στόχος είναι και η δημιουργία ενός μονοπατιού μήκους 700 μέτρων το οποίο θα συνδέει τον κήπο με το Ασκληπιείο, όπου ο Ιπποκράτης ασκούσε τις ιατρικές πρακτικές του.

Ο Ιπποκράτης, ο οποίος γεννήθηκε περίπου το 460 π.Χ στην Κω, υπήρξε ο μέγιστος παθολόγος της εποχής του. Πίστευε ότι η κάθε ασθένεια είχε μία φυσική και μία λογική εξήγηση, καθώς και ότι το σώμα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί συνολικά και όχι σαν σειρά μεμονωμένων μελών.

Στα γραπτά κείμενα του Ιπποκράτη μνημονεύονται περίπου 237 είδη φυτών από τα συνολικά 254 που χρησιμοποιούσε, αρκετά από τα οποία αποτελούν βάση για φάρμακα ακόμα και σήμερα.

Από τα πιο γνωστά φυτά και βότανα που χρησιμοποιούσε ο Ιπποκράτης είναι:

• Η Ματζουράνα, ως αναλγητικό σε μυϊκούς πόνους, διαστρέμματα και στραμπουλίγματα
• Το δίκταμο, κατά παθήσεων του στομάχου, στα αρθριτικά και ως επουλωτικό
• Το κρίταμο, ως διουρητικό, για τον καθαρισμό του αίματος
• Ο μάραθος, για τους πόνους της μήτρας, των ματιών, προφυλάσσει από τη γρίπη, το βήχα και τη ναυτία
• Το ριζάρι, ως αλοιφή για την επούλωση τραυμάτων.

Ο ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΓΝΩΣΤΟΣ ως πατέρας της ιατρικής, αλλά για αιώνες η τιμή αυτή ανήκε στον Γαληνό, ένα γιατρό του 2ου αιώνα, που έγραμε εκτεταμένα για τις τέσσε-ρεις "διαθέσεις" -αίμα, φλέγμα, μαύρη χολή και κίτρινη χολή- και ταξινόμησε τα Βότανα σύμφωνα με τις ουσιώδεις τους ιδιότητες ως: θερμά ή μυχρά, ξηρά ή υγρά.
Οι θεωρίες αυτές επεκτάθηκαν αργότερα από Αραβες ιατρούς του 7ου αιώνα, όπως ο Αβισέννα, και σήμερα οι θεωρίες του Γαληνού επικρατούν ακόμα στην ιατρική Γιουνάνι [Unani, Λέξη των ισλαμικών λαών που σημαίνει "ελληνικός"), που εξασκείται στον ισλαμικό κόσμο και στην Ινδία.
Οι περιγραφές του Γαληνού για τα βότανα όπως, για παράδειγμα, "θερμό στον τρίτο βαδμό" ή "μυχρό στον δεύτερο" χρησιμοποιούνται ακόμα και στον 18ο αιώνα.

Βότανα ςε Πάπυρους
Αιγυπτιακοί πάπυροι που χρονολογούνται γύρω στο 1700 π.Χ.
μαρτυρούν ότι πολλά κοινά βότανα, όπως το σκόρδο και το κέντρο, χρησιμοποιούνται στην ιατρική εδώ και 4.000 περίπου χρόνια.
Στην εποχή του Ραμσή III, η κάνναβις χρησιμοποιούνταν για παθήσεις των ματιών, όπως και σήμερα χορηγείται για το γλαύκωμα, ενώ το εκχύλισμα παπαρούνας χρησιμοποιούνταν για να ησυχάσει το κλάμα των μωρών.

η ελληνικη συμβολη

Μέχρι την εποχή του Ιπποκράτη (468-377 π.Χ.) η Ευρωπαϊκή βοτανολογική παράδοση είχε ήδη απορροφήσει ιδέες από την Ασσυρία και την Ινδία, με τα βότανα της Ανατολής, όπως ο βασιλικός και το τζίντζερ, έχαιραν ιδιαίτερης εκτίμησης, και η πολύπλοκη θεωρία των διαθέσεων και των ουσιωδών υγρών του σώματος είχε ήδη αρχίσει να διαμορφώνεται.
Ο Ιπποκράτης ταξινόμησε σε κατηγορίες όλες τις τροφές και τα βότανα ανάλο-φα με την θεμελιώδη τους ιδιότητα -θερμό, μυχρό, ξηρό ή υγρό- και θεωρούσε ότι η καλή υγεία διατηρείται όταν οι ιδιότητες αυτές είναι σε ισορροπία, καθώς και με την φυσική άσκηση και τον άφθονο καθαρό αέρα.


Ο Πεδάνιος Διοσκορίδης έγραμε το κλασικό του κείμενο De Materia Medica γύρω στο 60 μ.Χ.
και το βιβλίο αυτό παρέμεινε το πρότυπο εγχειρίδιο για 1.500 χρόνια.
Λέγεται ότι ο Διοσκορίδης ήταν είτε ο γιατρός του Καίσαρα και της Κλεοπάτρας είτε, πιο πεζά, στρατιωτικός γιατρός κατά τη βασιλεία του Αυτοκράτορα Νέρωνα.
Πολλές από τις δράσεις των Βοτάνων που περιγράφει ο Διοσκορίδης μας είναι οικείες σήμερα: ο μαϊντανός ως διουρητικό- το μάραθο ως γαλακταγωγό, το μαρρούΒιο αναμιγμένο με μέλι ως αποχρεμπτικό.

Ρωμαϊκές θεραπείες

Οι ελληνίκες ιατρικές θεωρίες έφτασαν στη Ρώμη γύρω στο 100 π.Χ.
Με τον καιρο έγιναν πιο μηχανιστικές, παρουσιάζοντας το σώμα σαν μηχανή που πρέπει να επιδιορθωθεί δραστικά αντί, σύμφωνα με την επιταγή του Ιπποκράτη να αφεθούν οι νόσοι να θεραπευθούν μόνες τους.
Η ιατρική έγινε μία προσοδοφόρος επιχείρηση με πολύπλοκα, ακριΒά γιατρικά από Βότανα.
Αντίθετος με την πρακτική αυτή ήταν ο Κλαύδιος Γαληνός (131-199 μ.Χ.) που γεννήθηκε στην Πέργαμο της Μικράς Ασίας και ήταν γιατρός της αυλής του αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου.
Ο Γαληνός ξα-ναδούλεμε πολλές από τις παλιές ιδέες του Ιπποκράτη και διατύπωσε τις θεωρίες των διαθέσεων.
Τα βιβλία του έγιναν γρήγορα τα πρότυπα ιατρικά εγχειρίδια όχι μόνο στη Ρώμη, αλλά και για τους μεταγενέστερους Άραβες και μεσαιωνικούς γιατρούς και οι θεωρίες του επιζούν ακόμα σήμερα στην ιατρική Γιουνάνι.



Ισλαμικές επιρροές
Αραβικός κόσμος

Με την πτώση της Ρώμης τον 5ο αιώνα, το κέντρο της κλασικής γνώσης μεταφέρθηκε στην Ανατολή και κέντρο της μελέτης της Γαλήνιας ιατρικής έγιναν η Κωνσταντινούπολη και η Περσία.
Ο Γαληνισμός υιοθετήθηκε από τους Άραβες και συγχωνεύτηκε και με τις λαϊκές παραδόσεις και με την Αιγυπτιακη γνώση που επιζούσε από την αρχαιότητα Ηταν το μίγμα αυτό Βοτανολογικών ιδεών, πρακτικής και παραδόσεων που ξαναμπήκε στην Ευρώπη με τις εισβολές των Αραβικών στρατών.

: πι.ο σημαντικό ίσως έργο της εποχής ' ταν το Κιτάμπ αλ-Κανούμ (Kitab al-Janum) ή Κανόνας της Ιατρικής, από τον Αβισέννα.
Το κείμενο αυτό βασιζόταν σταθερά στις Γαλήνιες αρχές και μέχρι τον 12ο αιώνα είχε μεταφραστεί στα λατινικά και γύρισε πίσω στη Δύση για να γίνει ένα από τα πρώτα εγχειρίδια στις Δυτικές ιατρικές σχολές